Geschiedenis v.a. 1964
Door Aard Mink
Oprichter/oubaas Teylersgroep
Scouting
In oktober 1963 was ik te samen met Jan van de Star aan het werk op de vliegbasis toe we het over de padvinderij kregen. Toen hij begreep dat ik binnenkort in Losser zou komen te wonen, vroeg hij mij of ik weer actief zou willen worden en dat was niet een dove gezegd en werd ik gevraagd om deel te nemen in de oprichting van een Scouting groep en dat voelde goed. In November 1963 kwamen wij , Mevr ter Kuile – Dominee Postma – Distric commandant Gerrit Snier – Jan van de Star – Johan Meere en mijn Persoontje werd onder leiding van Hopman Van der Veer, afgevaardigde met Scouting Nederland te samen in Hotel Smit te Losser en daar kreeg de groep gestalte. Intussen werd een onderkomen gevonden ,mede door toedoen van Mevr ter Kuile en de Hr Cromhoff (eigenaar) en wel in het Teylershuis aan de Teylersstraat en het was niet echt toevallig dat de vereniging “de Teylersgroep”werd genoemd met toestemming Fam Teylers in Haarlem.
B.G.Cromhoff Deurningen Januari 1969
DE FAMILIE TEYLERS IN LOSSER
De familie Teylers heeft in de 18e en 19e eeuw in Losser gewoond, heeft daar gedurende enkele generaties een belangrijke rol gespeeld. Ze zijn echter later sterk verarmd.
De eerste Teylers in Losser was Jan Teylers( 1686 – 1750 ) zoon van burgemeester Hendrik Teylers uit Enschede. Jan Teylers huwde in 1716 met Karin Froon uit Losser, dochter van Derk Froon, koster. Bij het overlijden van Derk Froon in 1727 blijkt dat schoonzoon Jan Teylers inwonend was bij zijn schoonouders.
Aannemelijk is dat beide gezinnen woonden in het huis dat tegenwoordig het Teylershoes heet. Het stamt mogelijk uit 1672 en zou dus al lang bestaan hebben toen de eerste Teylers uit Enschede naar Losser kwam.
Jan Teylers en Maria Froon hadden behalve een dochter ook twee zoons, Theodorus Teylers, 1722 – 1795, hij is ongehuwd gebleven en Hendrikus Teylers, 1727 – 1794. Deze gebroeders Theodorus en Hendrikus Teylers waren kooplieden, in textiel, en waren in hun tijd belangrijke personen. Uit hun tijd stamt mogelijk het luiwiel (hijsapparaat) dat nog in de kap van het Teylershoes aanwezig is en diende om goederen op de zolder te kunnen krijgen. Zij lieten een huis bouwen naast het Teylershoes, thans Teylersstraat 2 thans bewoond door de Heer J . Hassing,. Op deze plek is nu de tuin van restaurant de Apotheker. Aan de andere zijde stond het huis van Kapper van Huizen, waar later het Brueghelmonument kwam te staan.
De familie Teylers hadden ook in eigendom, de Teylersmolen, een windmolen die gestaan heeft op het heuveltje op de kruising Sportlaan en Molenstraat.
Een van de kinderen van Hendrikus Teylers was Jan Teylers (1767 – 1817) en hij was in de Franse tijd “Naire” van Losser en na de bevrijding van het Franse juk, schout, zoals uit vele stukken blijkt een man van gewicht in Losser. Hendrikus was gehuwd met Aleyde Stroink ( 1739 – 1797) had vele kinderen. Van zijn zonen was alleen Theodorus Ernst Willem Teylers gehuwd. Diens enigste zoon Jan Teylers, geboren 1821, overleed ongehuwd en daarmede was de Familie Teylers in Losser uitgestorven
Deze laatste Jan Teylers komt in de akten voor als molenaarsknecht en ook uit andere gegevens blijkt dat het met de familie Teylers in Losser bergafwaarts ging. In 1848 werd een openbare veiling gehouden van de diverse onroerende goederen van de familie Teylers.
Het Teylershoes kwam bij die gelegenheid in het bezit van Ds. J.H. Hulsken, die na zijn aftreden als predikant tot zijn overlijden op hoge leeftijd in 1876 hier in gewoond heeft. Deze Ds. Hulsken is de betovergrootvader van de tegenwoordige eigenaar t.w. de Fam Cromhoff en ter Kuile.
Aan het Teylershoes is te zien dat het pand diverse malen vergroot is. De gevelsteen boven de grote deur aan de straatzijde draagt het opschrift:
ChrIs tVs soLVs est serVator MVnDI [ Christus is de enige verlosser der wereld]
Uit de groot geschreven letters komt in romeinse cijfers het jaartal 1672 tevoorschijn.
De naam van de Losserse familie Teylers wordt steeds geschreven met als laatste lette een S.
Daarom dient ook geschreven te worden: Teylershoes – Teylersstraat – Teylersgroep.
In het Teylershoes
Deze gegevens zijn op mijn verzoek aangedragen door de Hr Cromhoff toen wonende in Deurningen waarvoor mijn hartelijke dank.
Op 23 April 1964, deze datum wordt tevens aangemerkt als officiëlle oprichtingdatum, werd de staf geïnstalleerd.
Hopman Johan Meere – Vaandrig Arend Mink – Akela Greetje van Rinsum en Baghera Margreet Wijnbeek door de district Commisaris Gerrit Snier.
Welpen Belofte
Ik beloof mijn best te doen een goede welp te zijn
Iedereen te helpen waar ik kan.
Mij te houden aan de welpenwet.
Jullie kunnen op mij rekenen.
Welpenwet
Een welp speelt samen met anderen in de jungle
Een welp is eerlijk, vriendelijk en zet door
Een welp zorgt goed voor de natuur.
Opening Horde bijeenkomst
Akela wij doen ons best,
Wij DOB,DOB,DOIB,DOB woef.
Padvinders belofte 1964
Op mijn eer beloof ik ernstig te zullen trachten:
Mijn plicht te doen tegenover God en mijn land,
Iedereen te helpen waar ik kan,
De padvinderswet te gehoorzamen.
Na iedere opening van een groepsbijeenkomst werd na het hijsen van de vlag de Padvinderswet voorgedragen en onderstaand lied gezongen.
Padvinders wet 1964
Een padvinder is eerlijk
Een padvinder is trouw
Een padvinder is hulpvaardig
Een padvinder is broeder voor alle andere padvinders/scouts
Een padvinder is voorkomend en sportief
Een padvinder heeft zorg voor de natuur
Een padvinder weet te gehoorzamen
Een padvinder zet door
Een padvinder is spaarzaam
Een padvinder heeft eerbied voor zichzelf en alle anderen
Hoort zegt het voort, dat nu jong Nederland
Hoort zegt het voort.
Hoort zegt het voort dat Jong Nederland.
Niet meer teert op de kracht van een roemrijk geslacht
Maar het werk doet met eigen hand
Werk maakt ons, helpt ons in “t leven voort
Wij rusten niet uit, want wij willen vooruit
Naar de toekomst die ons behoort
Naar de duinen naar de bossen
’t Volle leven tegemoet
Want de frisse zin brengt de buitenlucht erin
En een waakzaam oor houdt ons op rechte spoor
Hij die eens de vlag zal hijsen
Op het werk van onze tijd
Houde vol zijn keus, blijve trouw aan onze leus
Wij zijn bereid
Juni 1964
1e patrouilleleiders kamp in Beckum waar de eerste patrouille leiders werden geinstalleerd.
Vanaf de oprichting werd er gestreefd naar een eigen onderkomen in de Zandbergen. Na diverse actie’s (o.a oliebollenverkoop, verkoop aandelen en giften) werd in het voorjaar van 1968 begonnen met de bouw van het clubhuis dat de naam “ ’t Zaandhoes” mee kreeg.
Een van de eerste bijeenkomsten
Eerste boerenkool vretmoalke janauari 1965.
Bouw clubhuis ’t Zaandhoes
Direct van af de start was er behoefte aan een eigen clubhuis in de natuur, Er werd een stichtingbestuur opgericht die deze taak op zich nam, Vz Hr de Koeyer – penningmeester Hr Gaastra – leden Mvr ter Kuile- Hopman Meere en nog een mevr maar die naam ben ik vergeten. Om aan het benodigde geld te komen weren er obligatie’s uitgegeven – een grote oliebollen aktie gehouden en er kwam een aanzienlijke gift binnen van een anoniem persoon die blij was dat wij als eerste niet RK vereniging een eigen clubhuis gingen bouwen, Met dank aan de Hr Verbecke die een perceel bosgrond te beschikking stelde tegen een symbolisch pachtsom en de welwillende medewerking van de gemeente kreeg het clubhuis gestalte.
Grote stimulatoren waren o.a de Hr de Koeijer en Gaastra en de Hr Poorthuis van de Gemeentelijke sociale werkplaats. Voor deze dienst was dit de eerste klus. Het clubhuis werd in sigmenten gebouwd in hun werkplaats, waar nu de Langenkamp staat, en onder politie begeleiding werd deze via Overdinkel naar de Zandbergen vervoerd waar onder tussen door velen de fundatie – electra – en water waren aangelegd. Daartoe werd vanaf de toegangsweg naar de boerderij van de Fam. Verbecke en gleuf op diepte gegraven over de bult achter het clubhuis.
Door tegenslag – één van de bewoners van jongensinternaat de Ravenhorst vond het nodig om met een bijl de nok ernstig te beschadigen – vond i.p.v 23 april op 18 september 1968 de opening plaats in het bijzijn van velen. En de naam onthult t.w ’t Zaandhoes. Om de nodige centen bij elkaar te krijgen om de club draaiende te kunnen houden en clubhuis te onderhouden werd besloten om het clubhuis te verhuren aan andere padvindersgroepen en verenigingen uit de gemeente Losser zoals scholen. Feesten waren niet toe gestaan.
In het welpenlokaal werden een aantal muurschildering aan gebracht die het Mogly verhaal vertelde. Geschilderd door Cees Kroon, oud collega van mij op de vliegbasis Twenthe
En in het verkennerlokaal een tekening over Sint Joris en de draak.
Tijdens de opening die door bijna alle ouders werd bijgewoond en muzikaal werd begeleid door de Enschedese Padvinders Marsband werden onze echtgenote’s in het zonnetje gezet en verschillende kado’s aangeboden.
Ieder jaar werd een welpenkamp georganiseerd en meest al werd daarvoor een scouting accommodatie of kampeer boerderij afgehuurd. Vast ritueel was de installatie van de keukenstaf die dan met de hand op een keukenschaal plechtig beloofden om zorg te dragen voor een goede maaltijd en het benodige drinken.
Welpenkamp : keukenstaf. Stapels brood smeren voor de hongerige welpen, vermoedelijk in Haaksbergen.
De Padvinders gingen ieder jaar, na de weekend proefkampen, waarin het materiaal werd getest en eventueel hersteld op zomerkamp van 7 dagen op diverse locatie’s en thema’s. Tijdens het zomerkamp werd er altijd op de woensdag een hike georganiseers, die wij weken van te voren plaatselijk uitzetten, en eindigden indien enigszins mogelijk in het zwembad, na terug op het kamp zorgde de staf voor de warme maaltijd, Nasi.
De ergste beproeving was het kamp net voorbij Nijverdal in de Ravijn, tijdens ons vertier in het zwembad van Nijverdal barste een hevig onweer los en toen we eindelijk terug waren op het kamp bleek deze door de genoemde bui omgetoverd tot een heus meer. Alles maar dan ook alles dreef in het water. Om dat het te laat was om nog huiswaarts te keren werd de nacht bij de boer in het hooi door gebracht. De volgende ochtend kwam er hulp uit Losser en werd de natte kampeeruitrusting en persoonlijke bezittingen met auto’s naar Losser gebracht en de tenten te drogen gehangen in het ckubgebouw. De groep ging op de fiets terug waarbij Albert van Essen, gelukkig zonder nare gevolgen onderweg ook nog in de sloot reed.
Hier onder enkele foto’s van diverse kampen
Bekijk hier nog meer foto’s van kampen in deze jaren:
Afscheid Hopman Johan Meere
In 1969 verliet Hopman Meere de groep wegens verhuizing naar Tanzania. Johan is 8-3-2018 overleden. Gerrit Heutink nam zijn plaatst in en werd teven groepsleider.
1970 – Opening gemeentehuis en afscheid hopman Heutink
Ter gelegenheid van de opening van het nieuwe gemeentehuis hebben de gezamenlijke scoutingverenigingen in Losser een smyrna kleed geknoopt en deze aangeboden aan het toenmalige gemeentebestuur en dit kleed siert tot op heden 2024 nog steeds de trouwzaal.
Bij het afscheid van hopman Heutink in 1970 werd ik geïnstalleerd als Hopman en als groepsleider en velen noemden mij daarom oubaas Mink.
In dat zelfde jaar werd van uit het district Enschede het idee geopperd om met alle verkenners en padvindsters van het district op kamp te gaan in Kandersteg Zwitserland waar een internationaal scouting centrum is gevestigd. Na overleg met de ouders werd besloten om als Teylersgroep ook mee te gaan. Vanaf dat moment tot 1973 werd er fanatiek oud papier in gezameld en mochten wij de oude boerderij van Pruntel direct voor aan de Ravenhorsterweg gebruiken als opslag. Het lukte ons om de gehele reissom bij elkaar te sparen en alle meegaande Verkenners en Padvindsters van de Prinses Irene groep kregen ook nog een zakcent .
1971 – Gilwellcursus Aard Mink
Met succes de Gilwell cursus afgerond op Ada Hoeve te Ommen en mag met trots de das en klompjes dragen.
1973 – Kandersteg, Zwitserland
Met de nachttrein werd vanuit Arnhem de reis aanvaard en rond het middag uur konden de padvinders zich nestelen in Kandersteg en de padvindsters gingen naar Adelboden waar ook een internationaal meisjeskamp was gevestigd. De vooruit gereisde district leden hadden alles geregeld en iedereen kreeg een kamer toe gewezen.
Na de officieel opening werd er nadrukkelijk er op gewezen dat in geen geval de noordflank van de berg betreden mocht worden maar enige jongens uit Losser hadden zand in hun oren met het gevolg dat 3 uur na aankomst de reddingsbrigade konden opgeroepen omdat de Rob Luiten naar beneden was gekukeld en het geluk had dat zijn val werd onderbroken door een bosschage. Dit had voor Rob de consequentie in het ziekenhuis terecht kwam. Dit betekende wel dat ik te samen met Dokter-Hopman, Richter ieder dag naar het ziekenhuis in Frutigen, Hospital Spitaler fmi ag, ging en het kamp eigenlijk aan mij voorbij is gegaan Omdat na 10 dagen het kamp werd afgesloten moest er een oplossing komen voor Rob die van de doctoren nog niet naar huis mocht. Dank zij de Hr. Wams kon de moeder van Rob overkomen en kon ze tegen kost en inwoning in het ziekenhuis verblijven. Spijtig is dat wij nadien nooit iets hebben gehoord van de Familie Luiten.
Andere activiteiten was de jaarlijkse deelname aan de avondvierdaagse te Losser en de Padvinderswandeltocht te Hengelo.
1977 – Afscheid Aard Mink
In 1977 heb ik besloten om mijn hoed aan de bekende wilgen te hangen en afscheid te nemen van een mooie episode in mijn leven.
Van uit Scouting Nederland werd ik begunstigd met de Gouden Jacobsstaf een in die tijd een hoge beloning voor de vele verdienstelijke jaren binnen Scouting Nederland.
2004 – Reünie i.v.m. 40-jarig bestaan Teylersgroep
In 2004 werd een reunie georganiseerd i.v.m. het 40 jarig bestaan van de Teylersgroep.
2007-2008 Nieuwbouw ’t Zaandhoes
In 2007 werden wederom diverse acties gehouden om een nieuwclubhuis te kunnen bouwen in de Zandbergen nadat de grondpacht van het oude clubhuis, niet werd verlengd (lees hierover meer op de pagina Nieuwbouw).
2024 – 60 jarig jubileum en jubileumboom
In dit jubileumjaar werd gevierd dat 60 jaar geleden de Teylersgroep werd geboren. Naast de gebruikelijke receptie werd er naast het eerste clubhuis, Teylershoes, een jubileumboom gepland.
Tevens werd er op ’t Nilantsven, visvijver, een struikenparkje aangelegd. Lees hierover meer op de pagina 60 jarig jubileum.
Meer historische foto’s van de oprichting, de bouw van het Zaandhoes en verschillende kampen zijn hier te vinden:
Oproep van Aard Mink, januari 2025:
Leden en oud leden van de Teylersgroep.
Ik ben op zoek naar foto’s van de Teylersgroep en dan hoofdzakelijk over de periode 1964 t/m 1975. De tijd dat ik actief was bij de verkenners. Speciale aandacht voor het internationale verkennerskamp te Kandersteg. Foto’s mogen ook digitaal worden aangeleverd zowel via Facebook als via de mail (mailadres bekend bij webredactie).
Met een stevige linker en mijn dank Aard Mink